Μουσείο Κ. Καραθεοδωρή
Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή Μαθηματικός (1873-1950). Ο Κων/νος Καραθεοδωρή υπήρξε μια σπανίζουσα μορφή στην ιστορία της επιστήμης. H μεγάλη επιστημονική του οντότητα συναγωνίζεται αυτή που αφορά τον άνθρωπο Καραθεοδωρή, το φιλόστοργο οικογενειάρχη, το σεμνό, ώριμο πολίτη της κοινωνίας, το φιλόπατρη, στο επίπεδο του άδολου και ανιδιοτελούς οραματιστή.
Γενέτειρα της οικογενείας Καραθεοδωρή ήταν το παλιό Μποσνοχώρι, χωριό της Ανδριανούπολης, του οποίου ζωντανή συνέχεια αποτελεί η Νέα Βύσσα Ορεστιάδας.
Ο Κων/νος Καραθεοδωρή γεννήθηκε στο Βερολίνο στις 13 Σεπτεμβρίουτου 1873. Είχε μεγάλη έφεση στα μαθηματικά παιδιόθεν. Σε ηλικία 16 και 17 ετών πήρε μέρος στο διαγωνισμό Κονκούρ Ζενερό (Concours Géneraux) και κέρδισε την πρώτη θέση για δύο κατά σειρά έτη. Αρχικά φοίτησε στην Στρατιωτική Σχολή του Βελγίου ως μηχανικός. Μετά το πέρας των σπουδών του αποφάσισε να ταξιδέψει στην Αίγυπτο ως βοηθός μηχανικού σε Βρετανική Εταιρεία που είχε αναλάβει τα αρδευτικά έργα του Νείλου, όπως το φράγμα του Ασουάν και του Ασιούτ. Βέβαια, «το μικρόβιο» των μαθηματικών δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Εκεί κατάλαβε ότι τα μαθηματικά ασκούσαν επάνω του πολύ μεγάλη γοητεία και ότι η δουλειά του πολιτικού μηχανικού δεν τον ικανοποιούσε. Στις ελεύθερες ώρες του ασχολούνταν με τα μαθηματικά και μια μέρα, κάνοντας μετρήσεις στην είσοδο της πυραμίδας του Χέοπα, σταμάτησε την εργασία του και προσπάθησε να λύσει κάποια απορία που του είχε δημιουργηθεί το προηγούμενο βράδυ. Έτσι στα 27 του χρόνια πήρε τη μεγάλη απόφαση της ζωής του να σπουδάσει μαθηματικά, πρώτα στο Βερολίνο και κατόπιν στη Γοττίγγη, δεσπόζον μαθηματικό κέντρο ανά τον κόσμο.
Η αξία του Κων/νου αναγνωρίστηκε πολύ γρήγορα, γι’αυτό του δόθηκε άμεσα έδρα σε πανεπιστήμιο. Πιο συγκεκριμένα, ο επιβλέπων καθηγητής Minkowski στην αξιολόγησή του έγραψε: « Η εργασία ανήκει στις καλύτερες μαθηματικές διατριβές που έχουν υποβληθεί στη σχολή». Η αναγνώριση ήρθε πολύ σύντομα και από την επιστημονική κοινότητα, καθώς συνεργάστηκε με τουςσπουδαιότερους επιστήμονες του 20ού αιώνα,
όπως τον D.Hilbert, Kneser, A.Einstein, F.Klein, Herglotz, με τους οποίους και αλληλογραφούσε. Ακόμη αλληλογραφούσε με έναν άγνωστο φοιτητή, τον Πορφύριο, και τον μαθηματικό Α. Rosenthal. Μάλιστα μέσω της συνεργασίας του με τον τελευταίο προέκυψε μια νέα μαθηματική θεωρία του, το Σώμα. Επιπλέον υπάρχουν στο μουσείο Καραθεοδωρή παραδόσεις του στο Göttingen, αλληλογραφία του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον ακαδημαϊκό Ιωακείμογλου, κριτικές στις εργασίες των μαθηματικών Παπακυριακόπουλο και E.Schmid και αντίγραφα εργασιών του, καθώς και η διατριβή του με θέμα «Περί ασυνεχών λύσεων στο λογισμό των μεταβολών», η οποία συνοδευόταν με έπαινο που έγραφε « αγχίνοια του εφευρίσκειν περιφανής».
Πολλοί αναρωτιούνται ποια ήταν η σχέση του με τον A.Einstein. Ο Einstein είχε την ιδέα για την θεωρία της σχετικότητας, ωστόσο αντιμετώπιζε κάποια προβλήματα στο μαθηματικό κομμάτι. Έτσι απευθύνθηκε στον Καραθεοδωρή, ο οποίος τον βοήθησε. Ο Καραθεοδωρή σταδιακά
διείσδυσε στο νοηματικό πλαίσιο της Γενικής Σχετικότητας και οδηγήθηκε στην αξιωματική θεμελίωση της θεωρίας, κάτι που οδήγησε τον Einstein να θεωρήσει τον Κ. Καραθεοδωρή «δάσκαλό» του.
Για πολλά χρόνια ήταν συνεκδότης του περιοδικού «Mathematische Annalen», μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού «Circolo Mathematico di Palermo» και πρόεδρος της συντακτικής επιτροπής της «Encyklopädie der Mechanik» (1931-1935). Μια ακόμα σημαντική στιγμή στην πορεία του ήταν η προεδρία στην επιτροπή κρίσεως για την απονομή των πρώτων βραβείων Fields (1936). Το βραβείο Fields είναι μαθηματικό βραβείο διεθνώς αναγνωρισμένο και δίνεται κάθε 4 χρόνια σε μαθηματικούς κάτω τον 40 ετών.
Ο Καραθεοδωρή ήταν φιλόπατρις και αναζήτησε την καταξίωσή του στην πατρίδα του. Του προτάθηκε , όμως, θέση ελληνοδιδάσκαλου σε επαρχιακό σχολείο, την οποία αρνήθηκε. Αν και είχε μια επιτυχημένη καριέρα στη Γερμανία και τον ζητούσαν πολλά διάσημα Πανεπιστήμια του εξωτερικού, το 1911 μετά από πρόσκληση του Ελευθέριου Βενιζέλου ήρθε να διοργανώσει το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1919, μετά την απελευθέρωση της Σμύρνης, του ανέθεσε ο Βενιζέλος να οργανώσει το Πανεπιστήμιο της Ιωνίας στη Σμύρνη, στα πλαίσια εκπολιτισμού της Μ. Ασίας. Έτσι, οραματίστηκε το «ΦΩΣ ΕΞ ΑΝΑΤΟΛΩΝ», όνειρο απραγματοποίητο λόγω της καταστροφής της Σμύρνης. Αργότερα δίδαξε στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1924 επέστρεψε στο Μόναχο. Την τρίτη και τελευταία φορά που ήρθε στην Ελλάδα (1930) ανέλαβε να οργανώσει το Πανεπιστήμιο των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης. Έφυγε όμως, πικραμένος και δεν ξαναγύρισε ποτέ, διότι τον απέλυσαν με μια τυπική επιστολή. Πέθανε στο Μόναχο στις 2 Φεβρουαρίου του 1950.
